سه‌شنبه ۲۲ اسفند ۱۳۸۵ - ۰۷:۳۶
۰ نفر

کیکاووس زیاری: «آب» که امسال یکی از پنج نامزد اصلی دریافت اسکار بهترین فیلم خارجی سال بود، محصولی از کشور کاناداست.

اما این فیلم را دیپا مهتا فیلمساز هندی کارگردانی کرده و قصه‌اش هم در کشور هند اتفاق می‌افتد.

زمان رخداد حوادث فیلم دهه30 میلادی است و مضمون کلی آن درباره وضعیت نامناسب زندگی زنان بیوه (به ویژه بیوه‌های کم سن و سال) در این کشور آسیایی است. فیلم با ورود چونیا یک بیوه 9‌ساله به یک خانه متروکه- که محل زندگی زنان بیوه است- شروع می‌شود. این خانه در شهر مقدس واراناسی قرار دارد.

زنان حاضر در این محل لباس سفید به تن دارند و موهایشان از ته تراشیده شده است. کسی با آنها معاشرت نمی‌کند و این زنان در دنیای کوچک خود منزوی هستند. حضور چونیا رنگ تازه‌ای به زندگی این زنان سیاه‌بخت می‌دهد.

 او که معنی قوانین و مقررات سنتی را نمی‌داند حاضر به پذیرش وضعیت موجود نیست و یک شورش بچگانه در این رابطه به راه می‌اندازد. شاکونتالا (سیما بیسواس) مثل یک مادر از او مراقبت می‌کند و کالیانی(لیزاروی) با او دوست می‌شود.

 ناریان (جان آبراهم) جوانی که پیرو دیدگاه‌های مهاتما گاندی است به کالیانی دل می‌بندد ولی مسائل خانوادگی‌اش مانع ازدواج او با کالیانی می‌شود.

کالیانی خودکشی می‌کند و شرایط زندگی برای چونیا سخت می‌شود. شاکونتالا که نگران وضعیت چونیا است او را به دست نارایان می‌سپارد. نارایان که همراه گاندی (که تازه از زندان انگلیسی‌‌ها آزاد شده) و پیروانش عازم سفر به دهلی‌نو است، چونیا را همراه خود می‌برد.منتقدین  سینمایی «آب» را ستوده‌اند و فیلم از چند جشنواره بین‌المللی جوایزی گرفته است.

«آب» تصویری زنده و شفاف از یک سنت دست و پاگیر قدیمی هند را به شکلی صادقانه به تصویر می‌کشد. فیلم هیچ ضد قهرمانی ندارد و حتی خود زنان بیوه هم سرنوشت غم‌انگیز خود را پذیرفته‌اند.

 در صحنه‌ای از فیلم که چونیا به وضعیت خود ایراد می‌گیرد و این سؤال را مطرح می‌کند که آیا مردان بیوه هم شرایطی همچون آنها دارند، با اعتراض خود زنان بیوه روبه‌رو می‌شود. با وجود آنکه گاندی تعلیمات جدیدی برای مردم هند به ارمغان آورد، اما بخشی از سنت‌های قدیمی- و از جمله همین وضعیت نامناسب زنان بیوه- هنوز به حیات خود ادامه می‌دهند.

دیپا مهتا پنج سال قبل قصد داشت «آب» را در هند و در خود واراناسی فیلمبرداری کند. اما هندوهای افراطی مانع این کار شدند. وی مجبور شد فیلم را در سریلانکا بسازد. نمایش عمومی «آب» در هند به شکلی اعلام نشده ممنوع اعلام شد. اما انتخاب فیلم به عنوان یکی از پنج نامزد اصلی اسکار بهترین فیلم خارجی سال، باعث شد تا بالاخره اجازه نمایش عمومی در آن را پیدا کند. «آب» سومین قسمت از یک تریلوژی اجتماعی است.

  • با «آب» که تکمیل‌کننده سه‌گانه‌تان است، این سفر اودیسه‌وار چگونه بود؟

- با اکران عمومی «آب» این سفر تمام شد. من به گذشته فکر نمی‌کنم. از نقطه نظر تریلوژی، کار من کامل شده است. شخصاً، حس خوبی دارم زیرا این تریلوژی در ارتباط با یکدیگر است.

ام‌اف حسین- نقاش برجسته هند- که بسیار برایم محترم است، تابلویی زیبا به من نشان داد که زنی در حال حمل یک مشعل آتش است. در کنار او دو زن دیگر هم حضور دارند که خاک و آب در دست دارند. سه‌گانه من هم درباره آب، آتش و خاک است. وقتی فیلمبرداری فیلم تمام شد متوجه شدم دیگر نمی‌توانم برگردم و نگاهی به این تابلو بیندازم. تماشای این تابلو آزار و عذابم می‌داد. سرنوشت آدم‌های سه فیلم من بسیار دردناک است.

  • چه عنصری به شما نیرو و توانایی داد تا این سفر را تکمیل کنید؟

- وقتی فیلمبرداری تمام شد، احساس درد و رنج می‌کردم. با کاراکترهایم احساس همدردی و همراهی می‌کردم.همیشه می‌دانستم که این سه‌گانه را می‌سازم و تکمیل‌ می‌کنم. دلیلش این است که حقیقتاً فیلمنامه کار را دوست داشتم. در مقام یک فیلمساز می‌خواستم فیلم‌ها را بسازم و این تریلوژی را کامل کنم. برای ساخت «آب» چهار سال زحمت کشیدم.

  • چرا سریلانکا را به عنوان لوکیشن فیلم انتخاب کردید؟

- ریسک فیلمبرداری در هند را نکردم، زیرا استقبال خوبی از ما در آنجا نشد. هیچ کس روی این پروژه سرمایه‌‌گذاری نکرد. از سوی دیگر بیمه‌ای هم در کار نبود. پس باید فیلم را در جایی می‌ساختیم که هم امن باشد و هم شبیه محل اصلی رخدادهای قصه باشد.

 جاهای زیادی را دیدم، ولی سریلانکا بهتر از بقیه بود و حال و هوایی شبیه بنگال داشت. با این حال ما مجبور شدیم لوکیشن اصلی را بسازیم، زیرا در سریلانکا معبدی به آن شکل که ما می‌خواستیم وجود نداشت. طراح صحنه ما در این رابطه کار بزرگی انجام داد.

  • قرار بود شابانا آزمی و آکشی کومار دو نقش مهم فیلم را بازی کنند، ولی به جای آنها از سیما بیسواس و جان آبراهم استفاده کردید. چرا؟

- خب، خیلی‌ها می‌دانند در طول این پنج سال چه اتفاقاتی برای این پروژه رخ داد. عدم انتخاب این دو به معنی آن نیست که آنها بازیگران کم‌ارزشی هستند. هر کسی مشکلات خاص خودش را دارد و بازیگران هم با مشکل زمان روبه‌رو هستند.

 آنها به دلیل بازی در فیلم‌های مختلف، جدول کاری شلوغی دارند و همیشه با مشکل نداشتن وقت روبه‌رویند. متأسفانه زمانی که فیلمبرداری «آب» شروع شد، هر دو آنها درگیر بازی در کارهای دیگری بودند.

  • آدم وقتی «آب» را تماشا می‌کند، حیران می‌ماند که این همه بحث و جنجال برای چیست؟

- خوب است که شما بگویید این همه جار و جنجال برای چیست. نکته جالب این است که بحث و جنجال نه براساس خود فیلم که براساس چیزی بود که برخی‌ها درباره فیلمنامه فکر می‌کردند. حتی هنوز بسیاری از افراد دست‌اندرکار سینما نمی‌دانند که یک فیلمنامه را چگونه باید خواند، زیرا فیلمنامه بستگی زیادی به نوع نگاه فیلمساز به آن فیلمنامه دارد.

شما می‌دانید فیلمنامه‌هایی عالی در دست دارید که واقعاً تبدیل به فیلم‌هایی عجیب و غریب می‌شوند و بر عکس آن فیلمنامه‌هایی عجیب و غریب دارید که به صورت فیلم‌هایی عالی درمی‌آیند. خیلی‌ها هنوز فیلم را ندیده بودند، اما آن را بر اساس فیلمنامه‌اش مورد قضاوت قرار دادند.

 بعضی‌ها بر اساس آنچه که شنیده بودند از من پرسیدند: «چرا فیلمی می‌سازی که درباره بیوه‌های برهمن و نجس‌‌هاست؟» و من می‌گفتم: «شما درباره چه چیزی دارید صحبت می‌کنید؟» ولی در عین حال می‌دانستم که باید آنها را قانع کنم.

  • به جز نمایش عریان واقعیت‌ها، آن بازی رنگ‌ها را چطور در فیلم خلق کردید؟

- قسمت اول تریلوژی «آتش» گرمای ویژه‌ای در خودداشت و «زمین» دومین قسمت تریلوژی هم از رنگ سرخ استفاده ویژه‌ای کرده بود. در رابطه با «آب» به فضایی سبز که کمی آبی به نظر می‌رسد، احتیاج داشتم. من و مدیر فیلمبرداری‌ام طرح رنگ را از خود عناصری که در محیط قرار داشت، گرفتیم.

 دنیای درونی کاراکترهای فیلم به اندازه کافی خشن است و به همین دلیل ما می‌خواستیم دنیای بیرونی آنها تا حد امکان زیبا به نظر برسد، اما بعضی وقت‌ها نمی‌شد این کار را انجام داد، زیرا سردی و بی‌روحی دنیای آنان همه چیز را تحت تأثیر قرار می‌داد.

  • فکر می‌کنید «آب» چقدر بتواند در وضعیت زنان بیوه هند تغییر ایجاد کند؟

- تعداد بسیار کمی فیلم- و شاید اصلاً هیچی- وجود  دارد که بتواند تأثیری روی چیزی بگذارد یا چیزی را تغییر دهد، اما اگر آنها کارهایی قوی باشند یا مضمون خیلی خوبی داشته باشند، می‌توانند آغازگر یک دیالوگ باشند.

 به همین دلیل من امیدوارم که این فیلم بتواند نوعی آگاهی نسبت به مسئله خلق کند، زیرا آگاهی باعث ایجاد دیالوگ و گفتمان می‌شود. اگر شما درباره این موضوع صحبت کنید و تلاشی برای پنهان نگه‌داشتن آن نداشته باشید، آن وقت می‌توانیم با آن موضوع سر و کار پیدا کنیم. اما اگر بگوییم که هیچ مشکلی در ارتباط با بیوه‌ها در هند وجود ندارد، آن وقت چگونه می‌توان درباره این موضوع به بحث نشست؟

منبع: my Bindi.com

کد خبر 17717

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سینما

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز